Archieven
-
Leren in en over de islam op school. Ervaringen uit Nederland en Vlaanderen
Vol 17 Nr 3 (2022)Themanummer naar aanleiding van het symposium "Islam in het Vlaamse en Nederlandse onderwijs" dat op 18 november 2022 plaatsvond aan de Universiteit Antwerpen, met de ondersteuning van UCSIA, Centrum Pieter Gillis, en de Vrije Universiteit Amsterdam. Eindredactie: Leni Franken en Welmoet Boender.
-
Om de vernieuwing van de kerk en van de samenleving. Leven en werk van Bert Laeyendecker (1930-2020)
Vol 17 Nr 2 (2022)Themanummer over het leven en werk van Bert Laeyendecker. Redactie: Herman Noordegraaf en Lammert Gosse Jansma.
Bert Laeyendecker (1930-2020) was een vooraanstaand socioloog, die belangrijk godsdienstsociologisch, algemeen sociologisch en maatschappijkritisch werk heeft nagelaten. De situatie op de universiteit met haar nieuwe zakelijkheid en gedachte van de ondernemende universiteit was aanleiding voor hem om in 1989 vervroegd met emeritaat te gaan als hoogleraar algemene sociologie aan de Rijksuniversiteit Leiden. Hij merkte dat de onafhankelijkheid van de universiteit werd bedreigd en dat ‘Bildung’, ethiek en levensvragen naar de marge werden verdrongen. Laeyendecker was voorstander van een kritische universiteit en een kritische wetenschapsbeoefening. Hij pleitte voor een rationele, inhoudelijke beargumenteerde ‘vernunftige’ kritiek op de fundamentele assumpties van de samenleving en op de vanzelfsprekendheden en de al dan niet expliciete maatschappijbeelden in het beleid. Deze wijze van analyseren, waarin aandacht is voor waarden en normen en zingevingskaders, werd echter steeds meer verdrongen door instrumentele en op nut en bruikbaarheid gerichte beheersingskenis. Dat deed en doet, zich niet alleen voor op de universiteit maar in de samenleving als geheel met haar gerichtheid op exploitatie, groei en innovatie en een eenzijdig op technologische en economische ontwikkeling georiënteerd vooruitgangsdenken. Als betrokken katholiek nam hij actief deel aan de vernieuwingsbeweging in de Rooms-Katholieke Kerk, in de jaren zestig en zeventig. Maar ook daarna analyseerde hij kritisch vanuit een sociologische invalshoek de machtsverhoudingen binnen deze kerk.
In deze bundel wordt tegen de achtergrond van zijn biografie een overzicht gepresenteerd van Laeyendeckers godsdienstsociologisch, algemeen sociologisch en maatschappijkritisch werk. Daarmee is deze van belang voor een ieder die geïnteresseerd is in en wil nadenken over de geschiedenis van de (godsdienst)sociologie en de discussies over vernieuwing van kerk, cultuur en samenleving. -
Interreligieuze dialoog als innovatie van geestelijke verzorging
Vol 15 Nr 3 (2020)Themanummer naar aanleiding van het symposium "Interfaith Spiritual Care" op 9 september 2020 aan de Vrije Universiteit Amsterdam en het symposium "Spreken over zin" op 25 november 2020 in het Radboud Universitair Medisch Centrum Nijmegen – beide in samenwerking met de Commissie Wetenschap van de Vereniging van Geestelijk Verzorgers. Redactie: Wim Smeets en Lammert Gosse Jansma.
-
Wat W.I.L. jij? Waarden, identiteit en levensoriëntatie in Nederland
Vol 14 Nr 2 (2019)Themanummer naar aanleiding van het symposium op 20 juni 2019 aan Tilburg University. Redactie: Inge Sieben, Monique van Dijk-Groeneboer, Durk Hak, Lammert Gosse Jansma.
-
Onverdeeld verdeeld naar de godsdienstles. Levensbeschouwelijk onderwijs in het spanningsveld tussen kerk en staat
Vol 13 Nr 3 (2018)Themanummer naar aanleiding van het symposium op 8 juni 2018, Radboud Universiteit Nijmegen. Redactie: Paul Vermeer, Carl Sterkens, Joris Kregting, Lammert Gosse Jansma.
Nederland is verregaand geseculariseerd. De invloed van religie op de inrichting van de maatschappij is sterk afgenomen. Ontzuiling heeft zich op vele terreinen voorgedaan. Maar niet overal even sterk. In het lager en middelbaar onderwijs is de verzuiling nog prominent aanwezig. En dat terwijl de overgrote meerderheid van docenten, ouders en leerlingen zich niet meer gebonden voelt aan een denominatie. Hoe is deze situatie ontstaan? Is zij nog wel verdedigbaar? Wat kunnen we in dit opzicht leren van andere westerse landen? Wat zijn de gevolgen voor de inrichting van het levensbeschouwelijk onderwijs? Is er nog wel plaats voor onderwijs vanuit een levensbeschouwelijk perspectief? Of moet het levensbeschouwelijk onderwijs principieel neutraal, niet-confessioneel zijn? Moet we allen naar een onverdeelde openbare school? En wat moet de rol van de overheid zijn? Moet zij een grotere verantwoordelijkheid nemen voor het levensbeschouwelijk onderwijs? Of staat overheidsbemoeienis juist op gespannen voet met de scheiding tussen kerk en staat? Op al die vragen wordt in deze bundel door wetenschappers en ervaringsdeskundigen uitgebreid ingegaan. Dat levert verrassende inzichten op die van belang zijn voor mensen die werkzaam zijn in het onderwijs of zich daarbij betrokken voelen − en wie doet dat niet? −, maar die zeker ook beleidsmakers op alle niveaus zullen interesseren.
-
Wat niet weg is is gezien. Religie en levensbeschouwing in publieke instellingen
Vol 12 Nr 2/3 (2017)Themanummer naar aanleiding van het symposium op 7 juni 2017 aan de Universiteit voor Humanistiek Utrecht. Redactie: Kees de Groot, Sjaak Körver, Carmen Schuhmann, Erik Sengers, Lammert Gosse Jansma.
Het leven is eindig, beschadigt mensen soms in moreel opzicht, stelt hen vaak voor onmogelijke keuzen, en confronteert hen regelmatig en onvermijdelijk met verlies. Geestelijk verzorgers dragen in allerlei werkvelden (zorg, justitie, defensie) bij aan de explicitering van religieuze, levensbeschouwelijke en ethische vragen die hierdoor worden opgeroepen maar veelal impliciet blijven. In tegenstelling tot het beeld van religie in de media (achterhaald, extreem, conflictueus) weet geestelijke verzorging meestal een positief beeld op te roepen, juist omdat mensen woorden, beelden en rituelen krijgen aangereikt waarmee ‘onmogelijke’ situaties en gebeurtenissen (intense rouw, verlies, tragiek, morele kwetsuren) toch te verstaan en te hanteren zijn.
De bijdragen aan dit themanummer tonen een inkijk in de wereld van de geestelijke verzorging als een antropologisch laboratorium van een religieus en seculier uiterst diverse samenleving.
-
God, seks en politiek
Vol 11 Nr 2 (2016)Themanummer naar aanleiding van het symposium op 13 mei 2016 aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Redactie: David J. Bos, Marco Derks, Lammert Gosse Jansma, Erik Sengers.
